Khám Phá Nguồn Gốc và Ý Nghĩa của “门当户对” ( Môn đăng hộ đối)  trong Kiến Trúc

Khám Phá Nguồn Gốc và Ý Nghĩa của “门当户对” ( Môn đăng hộ đối) trong Kiến Trúc

Cụm từ “门当户对” (môn đăng hộ đối) được biết đến rộng rãi trong văn hóa Trung Quốc, thường được hiểu là "môn đăng hộ đối" trong hôn nhân, ám chỉ sự tương xứng về địa vị và điều kiện gia đình. Tuy nhiên, ít ai biết rằng khái niệm này bắt nguồn từ kiến trúc truyền thống Trung Hoa. Hãy cùng khám phá nguồn gốc, ý nghĩa và những yếu tố kiến trúc thú vị đã tạo nên cụm từ này.

Nguồn Gốc của “门当户对”

Cụm từ này xuất hiện lần đầu trong tác phẩm kịch thời Nguyên, Tây Sương Ký của Vương Thực Phủ. Một câu thoại nổi tiếng trong đó viết: "Tuy rằng không ngang hàng, nhưng còn hơn là bị mắc kẹt giữa kẻ trộm." Qua thời gian, khái niệm này đã phát triển để biểu thị sự tương xứng về địa vị xã hội, đặc biệt trong hôn nhân.

Điều thú vị là một số người cho rằng “门当” và “户对” ban đầu ám chỉ các yếu tố trang trí trên cửa truyền thống Trung Hoa. Dù không phải là thuật ngữ kiến trúc chính thức, chúng đã được gắn liền với các vật trang trí nổi bật ở cổng, tượng trưng cho địa vị xã hội.

Khám Phá Nguồn Gốc và Ý Nghĩa của “门当户对” ( Môn đăng hộ đối)  trong Kiến Trúc

Vai Trò của “门当” trong Kiến Trúc

“门当” đề cập đến đá kê cửa, một yếu tố quan trọng trong thiết kế cổng truyền thống Trung Hoa. Những cấu trúc này vừa mang tính chức năng vừa mang tính trang trí. Chúng thường nằm ở phần chân khung cửa, có hình dạng tròn hoặc vuông, với các hoa văn chạm khắc tinh xảo mang ý nghĩa may mắn như:

  • Ngũ Phúc Lâm Môn
  • Sư Tử Thêu Cầu
  • Tam Hữu Đông
  • Hạc và Nai Mùa Xuân

Ý Nghĩa Biểu Tượng của Hình Dáng

Khám Phá Nguồn Gốc và Ý Nghĩa của “门当户对” ( Môn đăng hộ đối)  trong Kiến Trúc
  • Hình Tròn (Đá Trống): Thường được sử dụng trong nhà của các võ quan, hình tròn tượng trưng cho bánh xe chiến tranh không ngừng tiến về phía trước, thể hiện sự dũng cảm và thành công
  • Hình Vuông: Xuất hiện trong nhà của các văn quan, hình vuông tượng trưng cho học vấn và phẩm hạnh, giống con dấu hoặc hộp sách mà các sĩ tử mang theo.
Khám Phá Nguồn Gốc và Ý Nghĩa của “门当户对” ( Môn đăng hộ đối)  trong Kiến Trúc

Qua thời gian, đá trống trở thành biểu tượng cho địa vị và thành tựu. Ban đầu chỉ dành cho quan chức, đến thời nhà Thanh, những thương nhân giàu có cũng bắt đầu sử dụng nhờ việc mua quan bán tước trở nên phổ biến.

Hiểu về “户对”

“户对” ám chỉ chốt cửa, là các chi tiết chạm khắc bằng gỗ hoặc gạch đặt trên thanh ngang hoặc hai bên cổng. Ngoài việc gia cố khung cửa, chốt cửa còn mang tính trang trí cao với các hoa văn mang ý nghĩa tốt lành như “Phú Quý Bình An” hoặc “Vạn Sự Như Ý.”

Khám Phá Nguồn Gốc và Ý Nghĩa của “门当户对” ( Môn đăng hộ đối)  trong Kiến Trúc Khám Phá Nguồn Gốc và Ý Nghĩa của “门当户对” ( Môn đăng hộ đối)  trong Kiến Trúc

Phân Loại Cổng và Địa Vị Xã Hội

Trong kiến trúc Trung Hoa, cổng không chỉ đơn thuần là lối ra vào mà còn là biểu tượng cho sự phân cấp xã hội. Các cổng được chia thành hai loại chính: loại nhà (cổng có cấu trúc như một tòa nhà riêng biệt) và loại tường (cổng được gắn vào tường). Mỗi loại phản ánh địa vị của gia chủ.

Cổng Hoàng Gia: Dành Riêng cho Hoàng Tộc

Những cổng cấp cao nhất, như cổng trong Phủ Cung Thân Vương, là các cấu trúc đồ sộ với thiết kế năm gian ba cửa hoặc ba gian một cửa. Chúng thường có đinh cửa, sư tử đá và bức bình phong đối diện cổng, thể hiện sự uy nghi.

Khám Phá Nguồn Gốc và Ý Nghĩa của “门当户对” ( Môn đăng hộ đối)  trong Kiến Trúc

Các Loại Cổng Thông Dụng Theo Thứ Bậc

1. Cổng Quảng Lương

    • Dành cho các quan chức cấp cao.
    • Có sân rộng phía trước và đôi khi có bình phong hai bên.
    • Thể hiện sự quyền quý và sang trọng.

Khám Phá Nguồn Gốc và Ý Nghĩa của “门当户对” ( Môn đăng hộ đối)  trong Kiến Trúc

2. Cổng Kim Trụ

    • Dành cho quan chức trung cấp.
    • Tương tự như cổng Quảng Lương nhưng kích thước nhỏ hơn.

Khám Phá Nguồn Gốc và Ý Nghĩa của “门当户对” ( Môn đăng hộ đối)  trong Kiến Trúc

3. Cổng Man Tử

    • Dành cho thương nhân giàu có.
    • Thiết kế đơn giản, không có hành lang phía trước.

4. Cổng Như Ý

    • Dành cho học giả và thường dân giàu có.
    • Đặc trưng với hoa văn chạm khắc tinh xảo và các cột chạm hình Như Ý.

Ý Nghĩa Sâu Xa của “Môn Đăng Hộ Đối”

Mặc dù “门当户对” hiện được dùng như một phép ẩn dụ về sự tương xứng trong hôn nhân, nguồn gốc kiến trúc của nó nhấn mạnh sự cân bằng và hài hòa trong thiết kế cũng như địa vị. Sự đối xứng của các yếu tố trang trí như đá kê cửa và chốt cửa tượng trưng cho sự tương xứng về xã hội—một ý tưởng đã dần lan rộng sang cả quan niệm về hôn nhân.

Ngày nay, những cánh cổng này vẫn là minh chứng cho lịch sử, nghệ thuật và giá trị truyền thống. Dù trong kiến trúc hay các mối quan hệ, "môn đăng hộ đối" vẫn là một nguyên tắc được coi trọng trong văn hóa.

Nguồn: VNbuilding.vn


Bài viết khác

Pháp Lam Huế – Di Sản Nghệ Thuật Độc Đáo Của Triều Nguyễn

Bản tin tổng hợp 05/03/2025

Pháp Lam Huế – Di Sản Nghệ Thuật Độc Đáo Của Triều Nguyễn

Trong kho tàng di sản văn hóa mà triều Nguyễn (1802 – 1945) để lại, Pháp lam Huế là một trong những loại hình nghệ thuật đặc sắc nhất. Pháp lam (hay pháp lang – falang, 琺瑯) là sản phẩm có cốt bằng đồng, được tráng men bên ngoài, có nguồn gốc từ Trung Á. Nghề chế tác pháp lam phát triển rực rỡ trong 5 đời vua triều Nguyễn, để lại những giá trị nghệ thuật tuyệt mỹ.

Hướng Dẫn Về Tiêu Chuẩn Độ Bền Dệt May Cách Đảm Bảo Vải Bền Lâu

Bản tin tổng hợp 19/02/2025

Hướng Dẫn Về Tiêu Chuẩn Độ Bền Dệt May: Cách Đảm Bảo Vải Bền Lâu

Trong thời đại mà tính bền vững và kinh tế tuần hoàn đang thay đổi các ngành công nghiệp, ngành dệt may đang ở một bước ngoặt quan trọng. Quy định Thiết Kế Sinh Thái cho Sản Phẩm Bền Vững (ESPR) của Ủy Ban Châu Âu hướng đến việc nâng cao độ bền, khả năng sửa chữa và tái chế của sản phẩm dệt may. Hiểu rõ các tiêu chuẩn độ bền dệt may là điều cần thiết đối với các nhà sản xuất, nhà bán lẻ và người tiêu dùng ưu tiên thời trang bền vững và vật liệu lâu dài. Hướng dẫn này khám phá các tiêu chuẩn độ bền quan trọng, phương pháp kiểm tra và các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu suất vải, đảm bảo tuân thủ quy định và thực tiễn tốt nhất trong ngành.

Gốm Sứ Phân Loại, Tính Chất và Ứng Dụng Công Nghiệp

Bản tin tổng hợp 23/01/2025

Gốm Sứ: Phân Loại, Tính Chất và Ứng Dụng Công Nghiệp

Gốm sứ, một nhóm vật liệu vô cơ phi kim loại đa dạng, nổi bật nhờ sự kết hợp độc đáo giữa các đặc tính mà kim loại và polyme không có được. Với lịch sử lâu đời gắn liền với nghệ thuật và khoa học kỹ thuật, gốm sứ là nền tảng của cả truyền thống lẫn đổi mới hiện đại. Bài viết này khám phá các khía cạnh kỹ thuật, phân loại, và ứng dụng của gốm sứ, rất hữu ích cho các chuyên gia, nhà nghiên cứu và người yêu thích lĩnh vực này.

Hiệu Suất Của Kính là gì?

Bản tin tổng hợp 13/01/2025

Hiệu Suất Của Kính là gì?

Khi nhắc đến "hiệu suất," chúng ta thường nghĩ đến xe hơi, máy tính, hoặc máy ảnh. Nhưng bạn có biết rằng kính—một vật liệu tưởng chừng như không có sự sống—cũng có thể được đánh giá hiệu suất? Hiểu hiệu suất của kính bao gồm việc tìm hiểu cách kính đáp ứng các yêu cầu chức năng cụ thể trong các tòa nhà và phương tiện.

Sự Hồi Sinh Hiện Đại của Sơn Mài Xà Cừ Kết Hợp Giữa Truyền Thống và Sáng Tạo

Bản tin tổng hợp 03/01/2025

Sự Hồi Sinh Hiện Đại của Sơn Mài Xà Cừ: Kết Hợp Giữa Truyền Thống và Sáng Tạo

Trong thế giới thiết kế không ngừng thay đổi, hiếm có chất liệu nào cân bằng tinh tế giữa truyền thống và hiện đại như sơn mài xà cừ. Nghệ thuật thủ công có từ hàng thế kỷ trước này đã được tái sinh, khẳng định vị trí của nó trong thiết kế sản phẩm đương đại và chứng minh rằng kỹ thuật truyền thống có thể phát triển mạnh mẽ trong thời hiện đại. Hãy cùng khám phá lịch sử phong phú, ứng dụng hiện tại và giá trị lâu dài của sơn mài xà cừ trong bối cảnh thiết kế ngày nay.

Vải Bọc Nội Thất Hướng Dẫn Loại Vải, Ứng Dụng và Xu Hướng

Bản tin tổng hợp 26/12/2024

Vải Bọc Nội Thất: Hướng Dẫn Loại Vải, Ứng Dụng và Xu Hướng

Khám phá thế giới vải bọc nội thất, yếu tố quan trọng trong thiết kế nội thất, kết hợp giữa tính năng, phong cách và sự thoải mái. Từ sự sang trọng của nhung đến vẻ đẹp vượt thời gian của da, việc hiểu rõ các loại vải bọc giúp bạn lựa chọn chất liệu hoàn hảo cho không gian sống. Dưới đây là những loại vải phổ biến, đặc điểm, cách sử dụng và các kỹ thuật bọc ghế cần biết.