Tường thông minh (Smart Wall) là một loại kết cấu tường được nâng cấp từ vai trò truyền thống chỉ dùng để ngăn cách, chịu lực, cách âm hay cách nhiệt, trở thành một hệ thống có khả năng giám sát và phản ứng chủ động. Khác với tường thông thường, tường thông minh được tích hợp thêm các cảm biến nhiệt, khói, độ ẩm, vi sóng hoặc vật liệu nhạy lửa ngay trong lớp cấu trúc. Nhờ đó, tường không chỉ có chức năng bảo vệ mà còn có thể phát hiện sớm các rủi ro như cháy, nứt nẻ, ẩm mốc và truyền dữ liệu cảnh báo đến hệ thống quản lý tòa nhà.
Các nghiên cứu gần đây còn mở rộng khái niệm này, biến tường thông minh thành một phần trong hệ sinh thái công trình thông minh, nơi tường có thể tích hợp mô-đun phòng cháy chữa cháy (như phun sương, vật liệu chống cháy), cảm biến môi trường (CO₂, VOCs) và kết nối IoT để đồng bộ với hệ thống an ninh và quản lý năng lượng. Thậm chí, một số công nghệ cảm biến vi sóng còn cho phép phát hiện đám cháy phía sau lớp gạch hoặc bê tông, giúp tường không chỉ “chịu lửa” mà còn “biết báo cháy”. Nói cách khác, tường thông minh chính là sự kết hợp giữa vật liệu xây dựng và công nghệ, biến kết cấu thụ động thành “người gác” chủ động, góp phần nâng cao an toàn, tiết kiệm năng lượng và kéo dài tuổi thọ công trình.
Về mặt cấu tạo, các cảm biến có thể được lắp trực tiếp vào lớp hoàn thiện của tường, chẳng hạn như hộp âm trong tường, khe kỹ thuật hoặc đặt trong các module panel.Ngoài ra, cảm biến cũng có thể được nhúng trực tiếp vào vật liệu xây dựng, điển hình như cảm biến sợi quang, film dẫn điện hay micro-capsule nhạy nhiệt.
Các loại cảm biến phổ biến hiện nay gồm nhiều nhóm khác nhau. Thứ nhất là cảm biến nhiệt như thermistor hoặc RTD, có khả năng phát hiện sự thay đổi nhiệt độ nhanh chóng.
Thứ hai là cảm biến khói/particulate dạng quang học (photoelectric) hoặc ion hóa (ionization), chuyên dùng để phát hiện khói mỏng hoặc khói dày. Ngoài ra còn có cảm biến khí độc, đo được CO, HCN hoặc các hợp chất hữu cơ dễ bay hơi (VOCs) bằng công nghệ điện hóa (electrochemical) hoặc MOX/PID. Cuối cùng là cảm biến áp suất và va chạm, dùng để nhận diện sự thay đổi áp lực hoặc chấn động khi có sự cố cháy nổ.
Tường chống cháy truyền thống được xây dựng từ các vật liệu như gạch, bê tông, thạch cao hay tấm chống cháy chuyên dụng. Vai trò của nó là thụ động, tức là chỉ cản lửa, ngăn khói và cách nhiệt theo tiêu chuẩn nhất định, nhằm kéo dài thời gian chịu lửa cho công trình. Tuy nhiên, loại tường này hoàn toàn không có khả năng cảnh báo hay hỗ trợ ứng cứu khi sự cố xảy ra.
Ngược lại, tường thông minh tích hợp cảm biến vẫn duy trì các chức năng thụ động của vật liệu chống cháy nhưng được bổ sung thêm khả năng chủ động. Hệ thống cảm biến nhiệt, khói, khí độc và áp suất được tích hợp giúp phát hiện sớm nguy cơ cháy trước khi ngọn lửa lan rộng. Khi tín hiệu bất thường được ghi nhận, tường có thể tự động kích hoạt cảnh báo, truyền thông tin đến trung tâm điều khiển hoặc thiết bị di động, và thậm chí ra lệnh cho các hệ thống an toàn khác hoạt động, như phun sương dập lửa hoặc đóng cửa ngăn khói. Nhờ đó, tường không còn chỉ là một lớp bảo vệ thụ động, mà trở thành một “người gác” chủ động, góp phần quan trọng trong việc giảm thiểu thiệt hại và nâng cao an toàn cho con người cũng như công trình.
Các cảm biến khí giá rẻ: các loại cảm biến khí thương mại hiện nay – dù đôi khi đo nhầm do ảnh hưởng bởi các loại khí khác – vẫn có thể phát hiện sớm những loại khí sinh ra khi có cháy (như VOC, CO, CO₂) ngay từ giai đoạn đầu. Việc phát hiện cháy sớm là hoàn toàn khả thi, nhưng cần điều chỉnh hệ thống này cho phù hợp với loại vật liệu xây dựng được dùng trong công trình. Ngoài cảm biến khí, nên gắn thêm cảm biến nhiệt độ bên trong công trình để kiểm chứng, vì độ nhạy của cảm biến khí sẽ giảm dần theo thời gian. Việc kết hợp này giúp tăng độ tin cậy, tạo ra hệ thống cảnh báo cháy sớm thông minh, vừa dựa vào khí sinh ra khi cháy, vừa dựa vào nhiệt độ. Quan trọng là hệ thống cần được cài đặt phù hợp với loại vật liệu của công trình, vì mỗi loại vật liệu sẽ sinh ra khí đặc trưng khác nhau khi cháy.
Trước khi thử nghiệm hoặc đưa vào sử dụng thực tế, cảm biến khí (nhất là CO, CO₂ và VOC) cần được kiểm tra và hiệu chuẩn để đảm bảo đo chính xác. Khi lắp đặt trong công trình, cảm biến cũng cần bố trí sao cho dễ thay thế hoặc hiệu chuẩn lại sau một thời gian dùng. Riêng với cảm biến đo VOC, cần chọn một loại khí hoặc hợp chất hữu cơ đại diện để hiệu chuẩn.
[1] Wall-Smart Ltd., “Company posts,” LinkedIn. Available: https://www.linkedin.com/company/wall-smart-ltd-/posts/?feedView=all&viewAsMember=true. Accessed: Sept. 13, 2025.
[2] F. Alimenti, G. Tasselli, S. Bonafoni, D. Zito, and L. Roselli, “Inter-Wall Fire Detection by Low-Cost Microwave Radiometric Sensors,” in Proc. 38th European Microwave Conference, Amsterdam, The Netherlands, Oct. 2008, pp. 63–66.
[3] C. Zhong, T. Li, H. Liu, L. Zhang, and X. Wen, “Fire Reconstruction and Flame Retardant with Water Mist for Double-Roofed Ancient Buddhist Buildings,” Buildings, vol. 15, no. 7, p. 1109, Mar. 2025. doi: 10.3390/buildings15071109.
[4] A. Solórzano, J. Eichmann, L. Fernández, B. Ziems, J. M. Jiménez-Soto, S. Marco, and J. Fonollosa, “Early fire detection based on gas sensor arrays: Multivariate calibration and validation,” Sensors and Actuators B: Chemical, vol. 352, p. 130961, Oct. 2021. doi: 10.1016/j.snb.2021.130961.
Bản tin tổng hợp 14/12/2025
Có những năm, thế giới cần một gam màu thật rực rỡ để vực tinh thần lên. Nhưng cũng có những năm như 2026 điều chúng ta khao khát lại là một khoảng thở: nhẹ hơn, yên hơn, rõ ràng hơn. Pantone đã công bố PANTONE 11-4201 Cloud Dancer là Color of the Year 2026: một sắc trắng “bồng bềnh” và cân bằng, được mô tả như một lời thì thầm của sự bình yên giữa một thế giới ồn ào [1][2]. Đây cũng là lần đầu tiên Pantone chọn một sắc trắng kể từ khi chương trình “Color of the Year” bắt đầu từ năm 1999 [2]. Pantone gọi Cloud Dancer là một tông trắng “lofty/billowy” mang cảm giác thư thái, giúp tâm trí có thêm không gian để sáng tạo và đổi mới [1].
Bản tin tổng hợp 04/12/2025
Hà Lan là một trong những quốc gia dễ tổn thương nhất trước biến đổi khí hậu, với khoảng một phần ba diện tích nằm dưới mực nước biển và phần còn lại thường xuyên chịu nguy cơ ngập lụt. Trong bối cảnh mực nước biển được dự báo tiếp tục dâng và các trận mưa cực đoan gia tăng, chính phủ nước này không chỉ tăng cường đê điều, cống ngăn triều mà còn thử nghiệm các mô hình thích ứng mới. Nhà ở nổi tại Amsterdam – tiêu biểu là các khu Waterbuurt và Schoonschip – được xem như những “phòng thí nghiệm đô thị” cho cách sống mới: không chỉ chống lũ mà chủ động sống cùng nước. Song song với áp lực khí hậu, Amsterdam phải đối mặt với thiếu hụt nhà ở và quỹ đất khan hiếm. Việc mở rộng thành phố ra mặt nước giúp giải quyết đồng thời hai bài toán: tăng nguồn cung nhà ở mà không phải lấn thêm đất, đồng thời thử nghiệm mô hình đô thị có khả năng thích ứng với ngập lụt và nước biển dâng.
Bản tin tổng hợp 20/11/2025
Kampung Admiralty - dự án đoạt giải "Tòa nhà của Năm 2018" tại World Architecture Festival - là minh chứng rõ nét cho kiến trúc xanh nhiệt đới thông minh. Với thiết kế "club sandwich" ba tầng chức năng, hệ thống thông gió tự nhiên giúp tiết kiệm 13% năng lượng làm mát, và tỷ lệ xanh hóa 125%, công trình này mở ra nhiều bài học quý giá cho các dự án đô thị Việt Nam trong bối cảnh biến đổi khí hậu.
Bản tin tổng hợp 10/11/2025
Giữa nhịp sống đô thị hối hả, nhiều gia đình Việt Nam đang tìm kiếm một không gian sống khác biệt – nơi họ có thể tận hưởng sự hiện đại mà không xa rời thiên nhiên. Kiến trúc biệt thự hiện đại nhiệt đới (Tropical Modern) chính là câu trả lời hoàn hảo cho nhu cầu này. Không chỉ là xu hướng thẩm mỹ, đây còn là triết lý thiết kế thông minh, kết hợp hài hòa giữa công nghệ, vật liệu địa phương và khí hậu nhiệt đới đặc trưng của Việt Nam.
Bản tin tổng hợp 25/10/2025
Hemp-lime (hempcrete) là vật liệu bao che không chịu lực gồm lõi gỗ gai dầu (hemp shiv/hurd) phối hợp chất kết dính gốc vôi, nổi bật nhờ cách nhiệt – điều hòa ẩm – tính bền môi trường trong nhà; đặc biệt, IRC 2024 – Appendix BL đã xác lập đường quy chuẩn áp dụng cho nhà ở thấp tầng, củng cố tính khả thi kỹ thuật–pháp lý của vật liệu sinh học này.
Bản tin tổng hợp 11/10/2025
Trong bối cảnh đô thị hóa nhanh chóng và biến đổi khí hậu toàn cầu, kiến trúc không chỉ là việc xây dựng mà còn là nghệ thuật hòa hợp giữa con người, môi trường và công nghệ. Bahrain World Trade Center (BWTC) – cặp tháp đôi biểu tượng tại Manama, Bahrain – chính là minh chứng sống động cho sự kết hợp này. Hoàn thành năm 2008, BWTC không chỉ là tòa nhà cao nhất Bahrain (240 mét) mà còn là công trình đầu tiên trên thế giới tích hợp turbine gió vào cấu trúc chính, cung cấp năng lượng tái tạo cho chính nó [1]. Bài viết này sẽ nghiên cứu sâu về kết cấu và nguyên lý thiết kế của BWTC, khám phá cách mà nó vượt qua thách thức môi trường sa mạc để trở thành mô hình bền vững đáng thuyết phục cho các thành phố tương lai. Qua lăng kính học thuật, chúng ta sẽ thấy BWTC không chỉ là một tòa nhà, mà là một tuyên ngôn về sáng tạo kiến trúc.
Thành viên