Phúc Thọ Câu (Fushougou) là một công trình thủy lợi – thoát nước ngầm quy mô lớn tại thành cổ Cám Châu, tỉnh Giang Tây, Trung Quốc. Công trình được khởi dựng từ thời Bắc Tống, dưới sự chỉ đạo của quan Lưu Nghị – khi ấy giữ chức Thái thú Thiên Châu. Không chỉ đơn thuần là hệ thống kiểm soát lũ và thoát nước đô thị, Phúc Thọ Câu còn đóng vai trò như một mạng lưới xử lý nước thải toàn diện, hoạt động theo mô hình “hệ thống thoát nước kết hợp” tiên tiến đối với thời đại [1].
Trong mùa mưa lớn, nhờ khả năng dẫn thoát nước nhanh chóng, thành phố Cám Châu hầu như tránh được tình trạng ngập úng thường thấy ở nhiều đô thị khác. Các khu vực nằm trên tuyến Phúc Thọ Câu không xuất hiện điểm ứ đọng nước, chứng tỏ hiệu quả vượt trội của công trình. Đặc biệt, trong trận đại hồng thủy năm 1998 tại Trung Quốc, hệ thống này đã phát huy vai trò bảo vệ, giữ cho khu vực nội thành Cám Châu an toàn trước sức tàn phá của dòng lũ [1]
Cám Châu nằm ở vùng địa hình “tây nam cao – đông bắc thấp”, nước mưa dồn về khu vực trũng dễ gây ngập. Vì vậy, cần xây dựng hệ thống thoát nước tận dụng độ dốc tự nhiên để bảo vệ thành phố [2].
Mưa lũ thường xuyên đe dọa đời sống người dân, đặc biệt tại một đô thị quan trọng như Cám Châu. Việc xây dựng Phúc Thọ Câu nhằm ngăn chặn ngập úng, bảo đảm dân cư và kinh tế không bị thiệt hại [2].
Khác với các công trình cổ đơn thuần thoát nước, Phúc Thọ Câu được thiết kế theo mô hình “hệ thống thoát nước kết hợp”: vừa thoát nước mưa, vừa xử lý nước thải, đồng thời kết nối với ao hồ để điều tiết, tái sử dụng. Đây là cách quản lý nước toàn diện, tạo nền tảng cho phát triển bền vững [2].
Phúc Thọ Câu được thiết kế độc đáo với sự kết hợp giữa kênh hở (minh câu) và kênh ngầm (ám khứ). Khi có mưa, nước mặt chảy vào các rãnh hở, rồi tiếp tục được dẫn xuống các tuyến kênh ngầm chạy sâu trong lòng đất. Hệ thống này còn được kết nối với hàng chục ao hồ trong thành như Phượng Hoàng Trì hay Sĩ Mã Trì, tạo nên một mạng lưới thủy văn liên hoàn. Nhờ đó, nước mưa vừa được thoát nhanh, vừa được tạm trữ để giảm áp lực cho toàn thành phố [3].
Ở các điểm giao với sông ngòi bên ngoài, người xưa đã xây dựng những “cửa nước” đặc biệt hoạt động theo nguyên tắc một chiều. Khi nước trong thành phố dâng cao, áp lực sẽ tự động đẩy cửa mở để thoát nước ra ngoài. Ngược lại, khi nước sông ngoài thành dâng lên, cửa sẽ đóng chặt, ngăn không cho dòng nước tràn ngược vào. Cơ chế này giúp bảo vệ thành phố Cám Châu khỏi lũ sông mà vẫn duy trì thoát nước hiệu quả từ bên trong [3].
Hệ thống kênh ngầm được xây bằng vòm gạch đá chắc chắn, với mặt cắt và độ dốc được tính toán khéo léo để dòng chảy luôn đủ mạnh cuốn trôi bùn cát, hạn chế bồi lắng. Nắp kênh có nhiều lỗ thu nước kiểu “đồng tiền” để hút nước mưa từ mặt đường xuống dưới. Toàn bộ công trình dựa vào địa hình tự nhiên “tây nam cao – đông bắc thấp” của Cám Châu, nên dòng chảy được dẫn đi nhịp nhàng mà không cần sự hỗ trợ của máy móc. Đây chính là minh chứng cho tư duy quản lý nước tổng hợp, bền vững ngay từ thời cổ đại [3].
[1] Wikipedia, "福寿沟," 25-Oct-2024. [Online]. Available: https://zh.wikipedia.org/zh-hans/%E7%A6%8F%E5%AF%BF%E6%B2%9F. [Accessed: 25-Sep-2025].
[2] 人民日报海外版, "探秘福寿沟," 28-Aug-2019. [Online]. Available: https://paper.people.com.cn/rmrbhwb/html/2019-08/28/content_1943667.htm. [Accessed: 25-Sep-2025].
[3] Baidu Baike, "福寿沟：古代赣州城的城市排水系统," [Online]. Available: https://wapbaike.baidu.com/tashuo/browse/content?id=c88e91fe461e231a8490db6a. [Accessed: 25-Sep-2025].
Bản tin tổng hợp 04/10/2025
Khi các tòa nhà chuyển dịch sang kiến trúc net zero và chiếu sáng tự nhiên không gây lóa, lớp bao che bằng kính truyền thống bộc lộ hạn chế: dẫn nhiệt cao (~0,9–1,0 W/m·K), dễ chói và vỡ vụn khi va đập. Trong bối cảnh đó, gỗ trong suốt (Transparent Wood, TW) nổi lên như một vật liệu sinh học (bio based) đa chức năng: truyền sáng cao nhưng khuếch tán mạnh (haze lớn) để chống lóa, cách nhiệt thấp hơn kính, cơ học dai – không vỡ mảnh sắc. Các tổng quan gần đây tại Energy & Buildings (2025) và Cellulose (2023) đều xem TW là ứng viên cửa sổ/giếng trời thế hệ mới cho công trình hiệu năng năng lượng. [1]
Bản tin tổng hợp 20/09/2025
Ngành xây dựng hiện nay đang đối diện với sức ép lớn trong việc cắt giảm phát thải carbon khi bê tông là một trong những vật liệu được sử dụng nhiều nhất nhưng cũng là nguồn phát sinh CO₂ đáng kể do phụ thuộc vào xi măng Portland. Trước thực trạng đó Shimizu Corporation đã tiến hành nhiều nghiên cứu nhằm tạo ra các giải pháp vật liệu bền vững hướng đến mục tiêu trung hòa carbon. Một trong những kết quả nổi bật là công nghệ bê tông âm carbon với sự thay thế một phần xi măng và cốt liệu bằng than sinh học. Loại than này được sản xuất từ mùn cưa thông qua quá trình cacbon hóa và có khả năng giữ lại lượng carbon khổng lồ vốn sẽ bị thải ra khí quyển nếu phân hủy tự nhiên hay bị đốt cháy. Nhờ đặc tính đó bê tông âm carbon không chỉ duy trì được độ bền cơ học cần thiết cho công trình mà còn góp phần trực tiếp vào việc giảm thiểu khí nhà kính. Đây được xem là một bước đi triển vọng mở ra hướng phát triển mới cho ngành xây dựng xanh của Nhật Bản cũng như trên thế giới.
Bản tin tổng hợp 13/09/2025
Trong bối cảnh đô thị ngày càng phát triển, nguy cơ hỏa hoạn tại các tòa nhà cao tầng, trung tâm thương mại, bệnh viện hay nhà ở thông minh vẫn luôn là mối đe dọa nghiêm trọng. Các giải pháp phòng cháy chữa cháy truyền thống hiện nay chủ yếu mang tính thụ động, chỉ tập trung vào khả năng ngăn lửa lan rộng mà chưa đủ năng lực cảnh báo sớm. Sự thiếu hụt này khiến việc ứng phó với hỏa hoạn thường chậm trễ, gây ra những tổn thất nặng nề về người và tài sản. Trước thực tế đó, tường thông minh tích hợp cảm biến chống cháy ra đời như một bước tiến đột phá, mở ra hướng tiếp cận chủ động hơn trong đảm bảo an toàn công trình. Khác với tường chống cháy thông thường, loại tường này không chỉ cách nhiệt và cản lửa mà còn được tích hợp cảm biến nhiệt, khói, áp suất kết hợp công nghệ IoT để giám sát liên tục điều kiện môi trường. Khi có dấu hiệu cháy, hệ thống sẽ phát hiện tức thì, gửi cảnh báo qua thiết bị trung tâm hoặc di động, đồng thời có thể kích hoạt các cơ chế an toàn bổ trợ như phun sương hay quạt hút khói. Nhờ đó, công trình không chỉ được bảo vệ hiệu quả hơn mà còn gia tăng cơ hội sơ tán kịp thời và giảm thiểu thiệt hại. Với khả năng biến những bức tường vốn thụ động thành “người gác lửa thông minh”, công nghệ này hứa hẹn trở thành giải pháp an toàn chủ động, đóng góp quan trọng trong việc xây dựng các công trình hiện đại, xanh và bền vững.
Bản tin tổng hợp 27/08/2025
Trong thi công bê tông khối lớn, vấn đề nhiệt thủy hoá luôn là “ẩn số” khiến nhiều kỹ sư và nhà thầu phải đau đầu. Khi xi măng bắt đầu phản ứng với nước, một lượng nhiệt khổng lồ được sinh ra và tích tụ trong khối bê tông đồ sộ. Nếu không kiểm soát, nhiệt độ cao và sự chênh lệch giữa lõi và bề mặt sẽ tạo ra các vết nứt nhiệt nguy hiểm, đe doạ đến tuổi thọ và độ an toàn của công trình. Không chỉ dừng lại ở lý thuyết, lịch sử xây dựng đã ghi dấu một bài học kinh điển: đập thuỷ điện Hoover (Mỹ) – siêu công trình bê tông của thế kỷ 20. Với hàng triệu mét khối bê tông, nếu để tự nhiên, khối đập sẽ mất tới hàng trăm năm mới nguội hẳn. Các kỹ sư buộc phải tìm ra giải pháp chưa từng có tiền lệ: chia khối, làm mát chủ động bằng hệ thống ống tuần hoàn nước lạnh, kết hợp nhiều biện pháp sáng tạo để đưa nhiệt độ bê tông về mức an toàn.
Bản tin tổng hợp 22/08/2025
Bạn có bao giờ thắc mắc tại sao những tòa nhà hiện đại với mặt kính rộng lớn vẫn luôn mát mẻ vào mùa hè nhưng lại ấm áp vào mùa đông? Bí mật nằm ở công nghệ kính Low-E (Low-Emissivity Glass). Trong xu hướng vật liệu xây dựng hiện đại, kính không chỉ đơn thuần để lấy sáng mà còn là giải pháp quan trọng nhằm tối ưu hiệu quả năng lượng cho công trình. Kính Low-E được phủ một lớp oxit kim loại siêu mỏng, gần như vô hình, có khả năng “thông minh” trong việc kiểm soát bức xạ nhiệt: cho phép ánh sáng tự nhiên đi qua nhưng ngăn chặn phần lớn tia hồng ngoại và tia cực tím gây nóng và hại sức khỏe. Nhờ đặc tính này, loại kính tiên tiến này vừa mang lại không gian sống thoải mái, vừa giảm đáng kể chi phí cho điều hòa – sưởi ấm, đồng thời nâng cao tính bền vững và thân thiện với môi trường của công trình.
Bản tin tổng hợp 15/08/2025
Trong thế giới đá tự nhiên, quartz và quartzite là hai cái tên thường xuyên bị nhầm lẫn, không chỉ bởi cách gọi gần giống nhau mà còn vì vẻ ngoài có nhiều điểm tương đồng. Tuy nhiên, đây lại là hai loại vật liệu hoàn toàn khác nhau về nguồn gốc, cấu trúc và đặc tính sử dụng. Quartz thường là đá nhân tạo được kết hợp từ tinh thể thạch anh nghiền nhỏ với nhựa và phụ gia, trong khi quartzite là đá tự nhiên hình thành từ quá trình biến chất của cát kết chứa thạch anh. Sự khác biệt này không chỉ ảnh hưởng đến giá trị mà còn quyết định độ bền, khả năng chịu nhiệt và tính ứng dụng của vật liệu trong các công trình. Hiểu rõ cách phân biệt quartz và quartzite sẽ giúp bạn lựa chọn đúng loại đá phù hợp với nhu cầu, tránh nhầm lẫn và tối ưu khoản đầu tư của mình.
Thành viên