COR-TEN: Nguồn gốc của thép kháng thời tiết
Thép chịu thời tiết được phát triển lần đầu tiên bởi Tập đoàn Thép Hoa Kỳ vào những năm 1930. Họ đang tìm kiếm một hợp kim thép cho xe phễu chở quặng mà họ sẽ sử dụng để chuyển quặng sắt và than vào lò nung. Họ cần một hợp kim thép chắc chắn hơn, bền hơn, có độ cứng đặc biệt và không cần sơn. Mãi sau này, họ mới nhận ra hợp kim này có những đặc tính chống ăn mòn thú vị có thể được bán trên thị trường trong các ngành công nghiệp khác, vì vậy họ đã đăng ký nhãn hiệu COR-TEN® cho hợp kim thép chống ăn mòn này. COR là viết tắt của khả năng chống ăn mòn và TEN là viết tắt của độ bền kéo (Tension-strenght). (Ngày nay, trong khi thuật ngữ Corten và COR-TEN được sử dụng thay thế cho nhau thì COR-TEN® là sản phẩm đã đăng ký nhãn hiệu của US Steel.)

Tuy nhiên, thép không được giới thiệu như một kim loại kiến trúc cho đến những năm 1950. Năm 1964, Trụ sở chính của John Deere, ở Moline, Illinois, được khai trương và là một trong những công trình kiến trúc lớn đầu tiên được bọc thép chống chịu thời tiết. Eero Saarinen đã thiết kế khu phức hợp John Deere nhưng thật không may, ông đã qua đời trước khi nó hoàn thành.
William Hewitt, khi đó là chủ tịch của công ty John Deere, cho biết:
“Bảy tòa nhà phải có ý tưởng hoàn toàn hiện đại nhưng không được tạo ra hiệu ứng quá phức tạp hoặc bóng bẩy. Thay vào đó, chúng nên ‘thực tế’ và chắc chắn hơn"
|
Richard Serra Sculpture |
![]() |
Saarinen đã chọn loại thép chịu thời tiết đặc biệt này, Corten, để ăn mòn và mang lại tông màu đất cũng như cảm giác “thực tế” mà khách hàng của mình mong muốn. Ông biết kim loại sẽ già đi một cách tự nhiên và tạo ra cảm giác trầm, tự nhiên khi lớp oxit dày lên hình thành. Lớp oxit bề mặt đậm đặc có tông màu đỏ nâu tự nhiên, bền và ổn định.
Nhiều nhà thiết kế cũng đã kết hợp thép phong hóa vào tác phẩm của họ, nổi tiếng nhất là Richard Serra. Serra đã sử dụng các tấm thép chống chịu thời tiết trên nhiều tác phẩm điêu khắc khổng lồ được tìm thấy trên khắp thế giới.
Nghệ sĩ tối giản vĩ đại Donald Judd cũng sử dụng thép phong hóa trong các tác phẩm của mình. Judd thường làm phong hóa trước các tấm lớn và sau đó cho phép chúng tiếp tục oxy hóa ngoài trời ở Marfa, Texas. Ông cũng tạo ra những bức tường thép chống chịu thời tiết nhỏ hơn, nơi ông xử lý lớp oxit bề mặt để tạo ra vẻ ngoài mịn như nhung.

Dễ gia công, có thể hàn và giờ đây với bề mặt hoàn thiện hấp dẫn, thép chịu thời tiết đang mang lại giá trị và nguồn cảm hứng mới cho nhà thiết kế và nghệ sĩ.
Thép phong hóa là gì?
Trong bối cảnh nghệ thuật và kiến trúc, thép hiếm khi được sử dụng không tráng phủ vì chúng có xu hướng hấp thụ độ ẩm và phát triển oxit xốp và dễ vỡ thường được gọi là rỉ sét. Lớp phủ có thể bao gồm một lớp kẽm hy sinh, như trong quá trình mạ điện nơi thép được mạ điện.
Hoặc ngâm vào bồn kẽm nóng chảy. Các lớp phủ kim loại khác được sử dụng phổ biến là lớp phủ nhôm-kẽm và Galfan™, sự kết hợp giữa kẽm và kim loại đất hiếm. Tất cả đều được coi là lớp phủ hy sinh của các kim loại khác liên quan đến việc bảo vệ thép cơ bản bằng cách cung cấp các electron của chúng cũng như đóng vai trò là lớp phủ rào cản.
Ngoài tác dụng chống rỉ sét trước thời tiết, còn có các phương pháp xử lý tạo ra lớp phủ bảo vệ màu xanh hoặc đen trên thép, chẳng hạn như thép đen Oscura. Chúng liên quan đến sự tích hợp của muối kim loại trên bề mặt thép. Có một số sự khuếch tán của sắt vào các lớp phủ này để tạo ra muối sẫm màu, sunfua, photphat hoặc selenua. Không có tác dụng bảo vệ như lớp phủ kẽm hy sinh trong quy trình mạ kẽm, những lớp phủ này thường được áp dụng cho các chi tiết, miếng và khu vực nhỏ hơn.

Thép phong hóa, với đặc tính mang đồng, tạo thành hàng rào oxit đặc biệt riêng trên bề mặt. Rào cản này phát triển hướng ra ngoài và hướng vào trong từ bề mặt. Không giống như rỉ sét thông thường, oxit hình thành trên thép phong hóa là một loại ferro-oxyhydroxide dày, không thấm nước, giúp kim loại cơ bản có khả năng chống ăn mòn cao. Dưới đây là một số lớp phủ phổ biến nhất được áp dụng khi cần thiết cho thiết kế nội thất và ngoại thất, trong nghệ thuật và kiến trúc.
Lớp phủ bề mặt trên thép được sử dụng trong nghệ thuật và kiến trúc
Oxit bảo vệ và ứng dụng của thép phong hóa
Thép phong hóa hợp kim thấp, cường độ cao được thiết kế để phát triển một oxit sắt dày đặc biệt có khả năng làm chậm tác động của sự ăn mòn trong khí quyển giống như lớp gỉ màu xanh lá cây phát triển trên bề mặt đồng tiếp xúc với khí quyển. Oxit này phát triển khi tiếp xúc với độ ẩm và không khí.
Giống như tất cả các loại thép không tráng phủ, oxit phát triển khi bề mặt tiếp xúc với độ ẩm và oxy. Tuy nhiên, đối với thép phong hóa, sự khác biệt nằm ở bản chất của oxit phát triển theo thời gian.

Oxit mang lại cho thép phong hóa khả năng bảo vệ của nó là oxyhydroxide sắt, FeO(OH) một phiên bản oxy hóa của oxit sắt - về cơ bản là hỗn hợp của oxit và hydroxit. Ôxít màu nâu tím từ màu cam đến màu tím đậm hấp dẫn này hoạt động như một hàng rào bảo vệ kim loại cơ bản. Khi được hình thành chính xác, lớp oxit cứng này sẽ phát triển thành bề mặt chống lại sự suy thoái của khí quyển ở môi trường ngoài trời. Một khi oxit phát triển bình thường, những thay đổi tiếp theo sẽ diễn ra rất chậm trong hầu hết các trường hợp tiếp xúc với môi trường.
Theo: Zahner
Bản tin tổng hợp 14/12/2025
Có những năm, thế giới cần một gam màu thật rực rỡ để vực tinh thần lên. Nhưng cũng có những năm như 2026 điều chúng ta khao khát lại là một khoảng thở: nhẹ hơn, yên hơn, rõ ràng hơn. Pantone đã công bố PANTONE 11-4201 Cloud Dancer là Color of the Year 2026: một sắc trắng “bồng bềnh” và cân bằng, được mô tả như một lời thì thầm của sự bình yên giữa một thế giới ồn ào [1][2]. Đây cũng là lần đầu tiên Pantone chọn một sắc trắng kể từ khi chương trình “Color of the Year” bắt đầu từ năm 1999 [2]. Pantone gọi Cloud Dancer là một tông trắng “lofty/billowy” mang cảm giác thư thái, giúp tâm trí có thêm không gian để sáng tạo và đổi mới [1].
Bản tin tổng hợp 04/12/2025
Hà Lan là một trong những quốc gia dễ tổn thương nhất trước biến đổi khí hậu, với khoảng một phần ba diện tích nằm dưới mực nước biển và phần còn lại thường xuyên chịu nguy cơ ngập lụt. Trong bối cảnh mực nước biển được dự báo tiếp tục dâng và các trận mưa cực đoan gia tăng, chính phủ nước này không chỉ tăng cường đê điều, cống ngăn triều mà còn thử nghiệm các mô hình thích ứng mới. Nhà ở nổi tại Amsterdam – tiêu biểu là các khu Waterbuurt và Schoonschip – được xem như những “phòng thí nghiệm đô thị” cho cách sống mới: không chỉ chống lũ mà chủ động sống cùng nước. Song song với áp lực khí hậu, Amsterdam phải đối mặt với thiếu hụt nhà ở và quỹ đất khan hiếm. Việc mở rộng thành phố ra mặt nước giúp giải quyết đồng thời hai bài toán: tăng nguồn cung nhà ở mà không phải lấn thêm đất, đồng thời thử nghiệm mô hình đô thị có khả năng thích ứng với ngập lụt và nước biển dâng.
Bản tin tổng hợp 20/11/2025
Kampung Admiralty - dự án đoạt giải "Tòa nhà của Năm 2018" tại World Architecture Festival - là minh chứng rõ nét cho kiến trúc xanh nhiệt đới thông minh. Với thiết kế "club sandwich" ba tầng chức năng, hệ thống thông gió tự nhiên giúp tiết kiệm 13% năng lượng làm mát, và tỷ lệ xanh hóa 125%, công trình này mở ra nhiều bài học quý giá cho các dự án đô thị Việt Nam trong bối cảnh biến đổi khí hậu.
Bản tin tổng hợp 10/11/2025
Giữa nhịp sống đô thị hối hả, nhiều gia đình Việt Nam đang tìm kiếm một không gian sống khác biệt – nơi họ có thể tận hưởng sự hiện đại mà không xa rời thiên nhiên. Kiến trúc biệt thự hiện đại nhiệt đới (Tropical Modern) chính là câu trả lời hoàn hảo cho nhu cầu này. Không chỉ là xu hướng thẩm mỹ, đây còn là triết lý thiết kế thông minh, kết hợp hài hòa giữa công nghệ, vật liệu địa phương và khí hậu nhiệt đới đặc trưng của Việt Nam.
Bản tin tổng hợp 25/10/2025
Hemp-lime (hempcrete) là vật liệu bao che không chịu lực gồm lõi gỗ gai dầu (hemp shiv/hurd) phối hợp chất kết dính gốc vôi, nổi bật nhờ cách nhiệt – điều hòa ẩm – tính bền môi trường trong nhà; đặc biệt, IRC 2024 – Appendix BL đã xác lập đường quy chuẩn áp dụng cho nhà ở thấp tầng, củng cố tính khả thi kỹ thuật–pháp lý của vật liệu sinh học này.
Bản tin tổng hợp 11/10/2025
Trong bối cảnh đô thị hóa nhanh chóng và biến đổi khí hậu toàn cầu, kiến trúc không chỉ là việc xây dựng mà còn là nghệ thuật hòa hợp giữa con người, môi trường và công nghệ. Bahrain World Trade Center (BWTC) – cặp tháp đôi biểu tượng tại Manama, Bahrain – chính là minh chứng sống động cho sự kết hợp này. Hoàn thành năm 2008, BWTC không chỉ là tòa nhà cao nhất Bahrain (240 mét) mà còn là công trình đầu tiên trên thế giới tích hợp turbine gió vào cấu trúc chính, cung cấp năng lượng tái tạo cho chính nó [1]. Bài viết này sẽ nghiên cứu sâu về kết cấu và nguyên lý thiết kế của BWTC, khám phá cách mà nó vượt qua thách thức môi trường sa mạc để trở thành mô hình bền vững đáng thuyết phục cho các thành phố tương lai. Qua lăng kính học thuật, chúng ta sẽ thấy BWTC không chỉ là một tòa nhà, mà là một tuyên ngôn về sáng tạo kiến trúc.